proza polska
Ślepcy idą do nieba to trzeci tom sagi kresowej Stanisława Srokowskiego, kontynuującej główne motywy Ukraińskiego kochanka i Zdrady. Autor kreśli znakomitą panoramę kresowych ziem z ich wielowiekową kulturą, tradycjami i tragicznymi dziejami. Losy bohaterów Ślepców powiązane są zarówno z historią europejską, jak i dziejami Kresów. Fabułę wspierają wydarzenia historyczne, dokumenty, listy, relacje świadków.
Powieść opublikowana w 1935 roku, miała stanowić pierwszą część trylogii pt. „Powieść o cierpliwym piechurze”, jednak dalsze części cyklu nie zostały dokończone przez autora. „Sól ziemi” opowiada o losach Piotra Niewiadomskiego, analfabety i prostaczka, wcielonego do wojska w czasie I wojny światowej. Powieść zawiera akcenty pacyfistyczne i związana jest z poetyką ekspresjonizmu. W 1939 roku „Sól ziemi” wymieniano jako jedną z propozycji do literackiej Nagrody Nobla.
Dwie mini-powieści autora głośnego "Warunku" z akcją na przełomie XIX i XX wieku - wyrafinowana proza o rodzinie, honorze i zemście, która nie przynosi ukojenia, Dwa sugestywne portrety mężczyzn, uwikłanych w swe burzliwe czasy, sytuacje polityczną, rodzinną, osobistą.
Jednym z literackich przedsięwzięć Józefa Ignacego Kraszewskiego było stworzenie fabularyzowanych dziejów Polski traktowane przezeń jako realizacja patriotycznej misji. Stara baśń powstała w 1876, należy do najbardziej udanych i poczytnych powieści Kraszewskiego. Otwiera wspomniany cykl historyczny, a skupia się na baśniowych początkach państwa polskiego - czasach króla Popiela i Piasta Kołodzieja. Na tle wydarzeń dotyczących tworzenia się zrębów polskiej państwowości rozwija się wątek obrazujący burzliwe losy miłości dwójki młodych bohaterów: Domana i Dziwy. W Starej baśni Kraszewski po raz pierwszy wykorzystał stworzony przez siebie model powieści historycznej.
Mniej znana powieść pisarza, który w polskiej literaturze ma swoje własne miejsce, a czytelnicy jego prozy znają jej kpiącą tonację i groteskowe wizje: Zieliński znany jest z tego, że z wymowy najzwyczajniejszych dialogów buduje nieoczekiwanie sytuację bezlitosnych spięć, zjadliwej drwiny, drapieżną groteskę absurdu, i to niekiedy, bez zbędnych ceregieli, od pierwszej strony.
Absolutny bestseller, który uzyskał miano najbardziej antyfeministycznej powieści w dziejach literatury. Łysiak zastosował absolutnie prekursorską technikę budowania scenografii za pomocą samych tylko dialogów a niektóre powiedzenia z tej książki weszły na trwałe do języka codziennego (np. "miliony much nie mogą się mylić”).
Tytułowych Winnych czytelnik poznaje w momencie trudnym – dla samej rodziny, dla ich rodzinnego Brwinowa i dla kraju, którego od ponad wieku nie ma na mapie. Tuż przed wybuchem pierwszej wojny światowej na świat przychodzą pierwsze w rodzinie bliźniaczki. Niestety w chwili narodzin Ani i Mani umiera ich matka. Po kilku miesiącach wybucha najstraszliwsza z dotychczasowych wojen, która dotkliwie zrani Winnych, tak jak setki tysięcy polskich rodzin. Radość z odzyskanej niepodległości trwa zaledwie dwadzieścia lat. 1 września 1939 roku, w pierwszym dniu kolejnej wojny, na świecie pojawiają się kolejne bliźniaczki – córki Mani. Przez długie lata wojenna zawierucha zabiera i oddaje bliskich w najmniej oczekiwanych momentach. A później trzeba poskładać życie na nowo. Bohaterowie zmagają się z powojenną rzeczywistością, z niechcianym ustrojem, ale przede wszystkim z własnymi słabościami. Kolejnym pokoleniom rodziny Winnych będzie dane doświadczyć tego wszystkiego, czego doświadczali Polacy w ostatnich dekadach XX wieku – kryzysu gospodarczego i pustych półek, stanu wojennego i powszechnego zastraszenia, upadku socjalizmu, pierwszych wolnych wyborów, a potem zmagań z trudną rzeczywistością dopiero co odzyskanej wolności.
Szczeniaki, debiutancki zbiór opowiadań Sylwii Siedleckiej, to hołd złożony wyobraźni i wolności pisarskiej. Beniamin i Ole urodzili się zrośnięci plecami. Przeżyje tylko jeden. Który z chłopców zapłaci najwyższą cenę za życie brata? Lena jest agentką nieruchomości, ale tak naprawdę handluje śmiercią - interesują ją wyłącznie mieszkania z umierającymi ludźmi. Siedlecka mówi o tym, co trudne i bolesne, miesza starość z dzieciństwem, wiąże krańce życia. Akcja tych onirycznych opowiadań rozgrywa się nie wiadomo gdzie i nie wiadomo kiedy, bo zawsze i wszędzie ludzie odczuwają pustkę. Szczeniaki to książka wywołująca i podziw, i zgrozę
Najnowsza powieść jednej z najwybitniejszych polskich pisarek. Naznaczona emocjonalną intensywnością historia kobiety, próbującej przełamać towarzyszące jej od zawsze poczucie wyobcowania i poszukującej porozumienia z matką, z którą zawsze łączyły ją trudne relacje. To najodważniejsza, najbardziej osobista książka Magdaleny Tulli. Autorka odkrywa w niej uniwersalną prawdę o kondycji ludzkiej, w którą wpisany jest pierwiastek obcości, niedostosowania, a także dojmująca potrzeba wzajemnego zrozumienia i wybaczenia.
Zbiór opowiadań, w którym Autor rozwija motywy refleksji nad historią i uwikłanym w nią jednostkowym losem ludzkim. Treści filozoficzne są przekazywane przy okazji żywo toczącej się akcji. Pąkciński sugestywnie kreuje klimat przedstawianej rzeczywistości - już to carskiej Rosji, już to faszystowskiej Hiszpanii czy (utrzymanej w duchu borgesowskim) fantasmagorii na motywach starożytnych.
Druga powieść w dorobku Barbary Jantz (1939-1994), pisarki-amatorki z prawobrzeżnej części Warszawy.
"Tarot paryski" Manueli Gretkowskiej jest powieścią o współczesnej bohemie, która żyje chwilą bieżącą i czyni to z entuzjazmem budzącym zazdrość innych. Ciekawe połączenie humoru, seksu, mistycyzmu, tarota i kabały. Gretkowska pozostaje wierna Paryżowi, który w Tarocie... jest labiryntem kultury. Podążając drogami tego labiryntu w poszukiwaniu tajemnicy, obsesyjnie miesza to, co metafizyczne, z tym, co duchowe.
Tego lata, w Zawrociu to opowieść o podróży w pełną tajemnic przeszłość rodzinną. Główna bohaterka, Matylda, mieszkająca w miejskim blokowisku, otrzymuje niespodziewanie w spadku po nielubianej i mało znanej babce Aleksandrze dom na prowincji. Odkrywa w nim lakoniczne zapiski z życia dziadków, które sprawiają, że życie na wsi zmienia się w tajemniczą układankę historii rodziny. Stary dom wciąga Matyldę w swoje dziwne, intrygujące sprawy, wikła w układy rodzinne. W miarę jak poznaje złożone relacje między ludźmi związanymi z dziejami domu w Zawrociu, zmienia się ona sama i zaczyna inaczej patrzeć na siebie i swoje życie.
Eli Barbur (1948) prozaik i dziennikarz, urodził się w Paryżu, dzieciństwo i młodość spędził w Warszawie, od 1973 roku mieszka w Tel-Awiwie. Podobnie jak w jego debiutanckiej powieści Grupy na wolnym powietrzu (1995), również w formie opowiadań Ten za nim odnaleźć można refleksję o sytuacji wykorzenienia, samotności, poszukiwaniu tożsamości. Na uwagę zasługuje emocjonalny styl narracji wystylizowanej na "żywą mową", wymykającej się regułom języka, wyznaczanej przypływami i odpływami wspomnień, uwikłanej w gąszcz zaskakujących skojarzeń i obserwacji.
"Tiara i korona" to powieść historyczna z końca XI wieku, obrazująca spór pomiędzy cesarzem Grzegorzem VII, a cesarzem rzymskiego narodu niemieckiego Henrykiem IV. Stawką walki tych dwóch olbrzymów była władza nad ówczesnym światem cywilizowanym.
W dramatycznych okolicznościach traci matkę, nie może pozbyć się nienawiści do ojca, musi sprostać roli samotnej rodzicielki - i nie wytrzymuje. W rzeczywistości niedużego miasta alkohol najprościej osładza codzienność. Toksyna w małych dawkach pomaga, w większych - truje. Truje życie jej i dzieci, które z całej siły starają się uwolnić od zaciskającej się na szyi pętli...
Polacy czuli się bezsilni wobec otaczającej ich rzeczywistości, wzrastały nastroje pesymistyczne rodzące nawet rezygnację z walki o utrzymanie swej tożsamości narodowej, czasem nawet jawną współpracę z zaborcami. Rosło kolejne pokolenie Polaków (od III rozbioru Polski minęło ponad 85 lat), już tylko nieliczni pamiętali wolną ojczyznę. Wychowany w tradycjach patriotycznych Sienkiewicz chciał znaleźć w dziejach Polski taki okres, który mógłby "pokrzepić serca" rodaków i znalazł go w wydarzeniach wieku XVII. Przystąpił więc do pisania obszernego cyklu powieściowego - "Trylogii", na którą złożyły się: "Ogniem i mieczem", "Potop" i "Pan Wołodyjowski".
"W roku 1975, kiedy ukazało się „Trzecie Królestwo”, oczywiście o tym nie wiedzieliśmy. Powieść natychmiast dołączyła do bardzo wtedy krótkiej półki publikacji w miarę obiektywnie traktujących o społeczeństwach mitycznego dla nas Zachodu i o obliczach buntu zachodniej młodzieży. Czytaliśmy ją z wypiekami, na równi z kultowymi wówczas i trudno dostępnymi „Drogami kontrkultury” Aldony Jawłowskiej czy rozprawą „Hipisi w poszukiwaniu ziemi obiecanej” Kazimierza Jankowskiego." -recenzja Radio Olsztyn.
„Ucho igielne” to poruszająca medytacja nad ludzkim losem, pamięcią i historią, zagadkowością intymnych relacji, a przede wszystkim nad tajemnicą spotkania młodości i starości. W powieści Myśliwskiego jak w lustrze odbija się kawał polskiej historii ze wszystkim, co w niej dramatyczne, bolesne, przemilczane i niewypowiedziane. Przede wszystkim jednak jest to rzecz o tym, jak upływający czas odciska piętno na ludzkim doświadczaniu siebie i świata.
Książka jest zapisem kondycji i postaw życiowych polskiego inteligenta wplątanego w tryby historycznych przemian lat osiemdziesiątych - późniejszego emigranta politycznego. Swemu autobiograficznemu utworowi, nasyconemu subiektywizmem, autoironią i elementami politycznej prowokacji, autor nadaje brzemienną formę sfabularyzowanych wspomnień i luźnych zapisków - anegdot, przypowiastek, aforyzmów i krótkich tekstów o zacięciu publicystycznym.
Marta – matka i Justyna – córka spędzają razem tydzień w gospodarstwie agroturystycznym na Kujawach. Celem ich podróży jest odwiedzenie miejsc związanych z ukrytą historią rodzinną: powracająca we wspomnieniach bohaterek babka była Niemką, ewangeliczką, która po wojnie poddała się całkowitej asymilacji i nigdy nie wspominała o swoim pochodzeniu lub ocalałych członkach rodu. Ta podróż ma także drugi nurt: matka i dorosła córka próbują spędzić razem czas wyłączony z codzienności, odkładając na bok nieporozumienia i konflikty, których istnienia są boleśnie świadome, i zbudować platformę porozumienia i bliskości, a przynajmniej zapewnić sobie przyjemne wspomnienia ze wspólnej wyprawy. Plany ambitne, a rzeczywistość sobie: z wielkiej wyprawy do korzeni robią się… zwyczajne wakacje.
Wszystko zaczyna się od gwałtu króla Kazimierza na czternastoletniej córce norymberskiego kupca. Gdy królewski bękart przychodzi na świat, jego ojciec już nie żyje. Paszko zamieszkuje w domu publicznym, do którego trafia jego matka. Kiedy również ona umiera, chłopiec za cały majątek ma mały nóż, który już ubrudził krwią, i chustę z królewskim „K” — jedyny symbol swojego pochodzenia. Wyrusza w drogę, która zaprowadzi go na pola grunwaldzkie. A wszystko, by dowiedzieć się, kim jest: „bastertem królewskim” czy „kurwim synem”? Rycerzem czy mordercą? Polakiem czy Niemcem? Nieszczęsnym indywidualistą czy pospolitą zabawką w rękach historii? Prowadząc swojego bohatera przez kolejne przestrzenie czasowe, alternatywne wcielenia i odmienne rzeczywistości, Twardoch przedstawia własną wersję polsko-niemieckich antagonizmów. Wieczny Grunwald to mroczna, brudna od krwi i błota opowieść, w której autor miażdży stereotypy etosu rycerskiego oraz romantycznego wallenrodyzmu.
Nazywana jest najpiękniejszą opowieścią o roku 1863 w literaturze polskiej. Stanowi ostatnie ogniwo zamierzonego i tylko częściowo zrealizowanego przez Stefana Żeromskiego cyklu historycznego, zaczynającego się w Niezdołach, zapadłym dworku szlacheckim, gdzie na tle wydarzeń powstania styczniowego rozgrywają się losy tragicznej miłości ubogiej szlachcianki Salomei Brynickiej i uratowanego przez nią powstańca, rannego w bitwie pod Małogoszczem, księcia Józefa Odrowąża.
Najmniej znana i można powiedzieć, że zapomniana współczesna powieść Henryka Sienkiewicza. Książka napisana w 1910 roku jest odpowiedzią Sienkiewicza na rewolucję z 1905 roku, którą pisarz zdecydowanie potępiał. Głównym wątkiem książki jest miłość Władysława Krzyckiego, szlachcica ziemianina, do Angielki Agnes Anney, kobiety uznawanej przez wszystkich za przedstawicielkę znienawidzonej burżuazji. Tłem do dość zaskakujących perypetii miłosnych są wydarzenia i motywy polityczne związane z rewolucją 1905 roku. Za pośrednictwem książki Sienkiewicz wskazuje negatywne strony obu obozów politycznych, zarówno lewicy jak i prawicy, nie opowiadając się wyraźnie za żadną ze stron.