proza polska
Pozornie pogodna, w istocie bardzo dramatyczna powieść jest historią duchowego i intelektualnego dojrzewania głównej bohaterki. Wraz z młodziutką , wrażliwą Madzią Brzeską uczestniczymy w życiu warszawskiej pensji żeńskiej, obserwujemy obyczaje prowincjonalnego Iksinowa, słuchamy uczonych wykładów i obracamy się w najlepszym towarzystwie... Dzieje Madzi są wszakże tylko pretekstem dla ukazania całej galerii typowych, często karykaturalnych postaci oraz dla przedstawienia poglądów autora na najważniejsze kwestie społeczne końca XIX wieku. Nie jest on, niestety, optymistą.
Chronologiczne to druga powieść pisarza. Bohaterem jest oficer SS, pięknoduch i półarystokrata, którego osobowość, ukształtowana została na mieszaninie pangermańskich mitów i elitarnych idei, pełnych pogardy dla „tłumu”. Jest on przy tym Austriakiem i opowieść o nim wprowadza nas po trosze w krąg zjawisk historycznych bliskich pisarzowi.
Forma zarówno artystyczna co i obyczajowa to główny temat tej powieści. Prześmiewcze spojrzenie na konwenans, który zaczyna żyć własnym życiem uzależniając swoich użytkowników.
Główny bohater wraz ze swoim bratem pracuje w jakimś tajnym oddziale policji, zajmującym się ochroną prezydenta, tropieniem spisków i "likwidowaniem" ludzi stanowiących zagrożenie. Odkrywanie jednego z takich spisków jest głównym wątkiem, spoiwem łączącym fabułę w całość, ale nie stanowi bynajmniej głównego motywu powieści. Jest raczej tłem dla licznych dygresji i studiów Łysiaka, który niesamowicie łatwo potrafi przejść z jednego tematu do drugiego nie tracąc przy tym ani na chwilę zainteresowania czytelnika. Dzięki temu można, śledząc rozwój akcji w powieści, dowiedzieć się sporo ciekawych rzeczy, głównie z zakresu historii.
"Genezis z Ducha" to utwór utrzymany w poetyce tekstu mistycznego. Podtytuł Modlitwa każe traktować go jako zapis indywidualnej, intymnej rozmowy z Bogiem, w której poeta zapragnął opowiedzieć dzieje swego ducha i nadać im charakter spirytualnej historii całego świata. Poeta starał się połączyć swoje wizje z naukową dokładnością, poszukując w przyrodzie gatunków odpowiednich dla przekazania boskiego objawienia oraz zmagając się z opornym tworzywem języka.
Powieść osnuta wokół losów sławnego pisarza Jerzego Kosińskiego - polskiego Żyda, który zrobił w USA wielką karierę. Kim naprawdę był ów kontrowersyjny człowiek, zmieniający wciąż swą biografię, naznaczony Holokaustem bywalec klubów dla sadomasochistów, podejrzewany o to, że nie napisał sam głośnego "Malowanego ptaka"? Ciekawa konstrukcja: narrator (sam Głowacki) próbuje stworzyć scenariusz do filmu o Kosińskim, przemierzając emigrancki Nowy Jork. Niepokojące, błyskotliwe, w części autobiograficzne.
Debiutancka powieść Joanny Dziwak karmi się aluzją, przekrzywieniem, parodią, remiksem. Snując się od Nowego Jorku do Las Vegas i od Starbunia do festiwalu w Kołobrzegu, szkicowane grubymi kreskami postacie żyją w świecie zmemowanym, zlinkowanym, zalajkowanym i zhejtowanym, świecie z prefabrykatów, wykorzystującym podsłuchane i podczytane tekstowe wzorce – od Masłowskiej po Coelho. Nie jest to manifest pokoleniowy, nie jest to obnażanie duszy. To uncreative writing, celny rzut oka na czasy, kiedy do przymrużania oka podchodzi się z przymrużeniem oka
Hello world! Życie jest sitcomem, w którym nie ma śmiechu z taśmy, tylko kolejne sezony z następnymi komplikacjami fabuły. Zdjęcie z anteny jest jak koniec świata, ale przecież nic naprawdę się nie kończy, a stare serie powracają po latach z nową obsadą.
Warszawa, pierwsze lata XXI wieku. Piwnice, osiedlowe śmietniki, restauracyjne toalety. Tomasz odruchowo wypatruje kryjówek - miejsc, gdzie można zapalić brauna. Szuka znajomych z kasą i spławia tych, którzy kasy nie mają. Spotyka się z Gabrielem, młodym mężem i ojcem, Maćkiem, który zawsze wie, gdzie spotkać dilera, i pryszczatym blondynem spędzającym całe dnie w piwnicy z półkilogramowym zapasem heroiny. Co jakiś czas realny świat upomina się o Tomasza. Wtedy bohater Heroiny pędzi do telewizji...
Od czasu pierwszego wydania (w 1989 roku) Hipnoza została przełożona na kilka języków obcych, w 1991 roku znalazła się na pierwszym miejscu niemieckiej "Bestenliste" (prestiżowej listy najlepszych książek). Na podstawie jednej z historii wchodzących w skład tego zbioru "Powieści dla Hollywood" powstał awangardowy spektakl Videoteatru Jolanty Lothe i Piotra Lachmanna.
Jest to opowieść o miłości, przyjaźni, medycynie i tęsknocie za wolnością – na tle przemian ustrojowych w Polsce w 1981 roku, widzianych z perspektywy bułgarskiego miasteczka nad Morzem Czarnym. Dwie młode dziewczyny, Bułgarka i Słowenka, pracujące w branży medycznej, skutecznie uwodzą młodego polskiego lekarza – namawiając go do wyjazdu na Zachód i porzucenia mrzonek o zwycięstwie „Solidarności” i nowej „wiośnie ludów”, postrzeganej jako zagrożenie przez miejscowych przedstawicieli władzy.
Opowiadania o tematyce wojennej, w tym słynny 'Kanał’, na podstawie którego Andrzej Wajda w 1956 roku wyreżyserował poruszający fabularny film wojenny, poświęcony powstaniu warszawskiemu. Film, oparty na rzeczonym opowiadaniu Jerzego Stefana Stawińskiego i zrealizowany według jego scenariusza, ukazuje jeden z końcowych epizodów powstania na Mokotowie i w Śródmieściu.
Jest rok 1990. PRL zaczyna być historią. 'Kapitan Goethe właśnie pali kompromitujące akta, wspominając lata spędzone w IV Departamencie. Nie było dla niego rzeczy niemożliwych ani żadnej świętości: założył się z kolegą o pół litra, że wydobędzie od pewnego księdza cyrograf o współpracy, podpisany krwią - jak w Fauście. Pojedynek o 'duszę' między bystrymi i wykształconymi antagonistami jest bardzo zażarty... Kulisy pracy 'bezpieki' w erudycyjnej powieści pełnej sarkazmu i ironii
Powieść osadzona w mrocznych realiach XVII-wiecznej Polski. Anna Alojza, wdowa po hetmanie Chodkiewiczu, ucieka wraz ze swoim dworem z kresowego, ogarniętego wojną Ostrogu. Bohaterka jest ucieleśnieniem wszystkich obsesji swej epoki; spędzając czas na modlitwach i postach, ukrywa przed światem swą okrutną i pełną namiętności osobowość. Tajemnice jej natury zdaje się przenikać woźnica, którego Anna ocaliła z kazamatów. Jemu też opowiada historię swojego życia - ten przebłysk szczerości i porozumienia będzie go wiele kosztował. Zarówno opisy rozterek Anny, jak i pełnego okrucieństwa i przemocy ówczesnego świata, czyta się z wypiekami na twarzy. Książka nastrojem przypomina film Tarkowskiego o Andrieju Rublowie.
Pierwsza naturalistyczna powieść Zapolskiej, wydana w Warszawie w 1888 r. Autorka z ogromnym wyczuciem realiów obyczajowych przedstawia tragiczne losy służącej, Kaśki Olejarek, która w celach zarobkowych przyjeżdża ze wsi do miasta.
Swoim powieściowym debiutem zachwyciła nie tylko krytyków. Teraz debiutuje jako autorka opowiadań – w równie błyskotliwym stylu Kijanki i kretowiska to zbiór opowiadań Aleksandry Zielińskiej, której debiutancka powieść została nominowana do Nagrody Conrada, a druga do Nagrody im. Witolda Gombrowicza. Jej proza jest gęsta od emocji i literackich nawiązań. Pisarka mierzy się z problemem grozy dojrzewania na różnych etapach życia, a wszystko to podaje, z łatwością balansując między gatunkami. Wizje Zielińskiej tworzą intrygującą całość i nie pozwalają o sobie zapomnieć.
To nie było zwykłe morderstwo – raczej precyzyjny komunikat, ostrzeżenie wysłane światu. Jakub Klug, genialny szachista, zwycięzca rekordowej liczby turniejów. Pokonani przeciwnicy sugerowali, że w ogóle nie istniał. Podobno na zawodach grywał w weneckich maskach, a na co dzień krył się za ciemnymi okularami. Mówiono, że swoją najsłynniejszą partię rozegrał za pomocą telegrafu. Podejrzewano, że był wielką mistyfikacją, zakrojonym na szeroką skalę oszustwem. Jego zmasakrowane ciało znaleziono nad Tamizą w 1888 roku. Kości miał pogruchotane, twarz doszczętnie spaloną, a na pobliskim murze ktoś namalował jego krwią symbol żuka. Ostateczny szach i mat.
"Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy" to nie tylko zbeletryzowany dokument przemytniczo-przestępczych środowisk polsko-sowieckiego pogranicza z lat dwudziestych. To także - a może przede wszystkim - kreacja świata wartości prostych, uczuć gwałtownych i czystych, świata, który zdaje się pełniejszy, głębszy, prawdziwszy i ... moralnie jaśniejszy od świata normalnego. Dla narratora i bohatera "Kochanka Wielkiej Niedźwiedzicy" wartościami pierwszymi są wolność, koleżeństwo, solidarność i lojalność wobec przyjaciół. Jest on przemytnikiem, przestępcą i bandytą, a równocześnie stale tęskni do ideału, do świata pozbawionego zbrodni i kłamstwa, blichtru i łajdactwa. Jest amoralny i bezwzględny, a zarazem sentymentalny, pełen poświęcenia i oddania dla najbliższych mu osób. W kreację świata przemytników wpisał Piasecki także krytykę społeczeństwa i fałszu cywilizacji. Zgodnie z romantyczną tradycją tego motywu z naruszenia norm społecznych uczynił cnotę i pochwałę świata wartości prawdziwych.
Od dawna oczekiwana powieść Doroty Masłowskiej! W swoich poprzednich książkach bardzo wnikliwie, ale też świeżo, z młodzieńczą beztroską, przyglądała się ona temu, co widziała za oknem, na ulicy... naszej polskiej codzienności. Robiła to dowcipnie i celnie, a powodzenie jej książek zarówno u czytelników jak i u krytyków dowiodło, że takiego głosu w naszej literaturze współczesnej bardzo brakowało.
Wigilia świąt Bożego Narodzenia. Typowy dla PRL - u obrazek - kolejka. Nie po karpia, kiełbasę, czy inne wiktuały na świąteczny stół, ale po radzieckie złoto do sklepu jubilerskiego. Stojący w niej ludzie czekają na dostawę towaru cały dzień. Staje się to świetnym pretekstem do wymiany poglądów, zwierzeń, wspomnień. Rzeczywistość miesza się z majakami z przeszłości, kolejkowe rozmowy z marzeniami.
Późne, dojrzałe dzieło wielkiego pisarza stanowi kwintesencję jego poglądów na sztukę i życie. Dowodem na uniwersalność i doniosłość przesłania powieści jest uhonorowanie jej międzynarodową nagrodą Prix Formentor, najwyższym europejskim wyróżnieniem po Literackiej Nagrodzie Nobla.
"Kraina intymności" to opowieść o problemach trojga ludzi (małżeństwa Zagrabieckich i ich przyjaciela, Mikołaja Stuły), o potrzebie posiadania kogoś bliskiego, a zarazem o barierach utrudniających porozumienie nawet bardzo kochających się ludzi. Akcja opowiadania rozgrywa się w wesołym miasteczku, bohaterowie są jakby wtopieni w tłum, który stanowi tło podkreślające wyłączność i niejednoznaczność ich przeżyć psychicznych.
Zabójstwo w Sarajewie i jego znane następstwa, nieszczęśliwa "nieczysta" miłość, tajemnicza śmierć młodej Cyganki w garnizonowym miasteczku - to trzy motywy Króla Obojga Sycylii, nowej książki Andrzeja Kuśniewicza, autora powieści: Korupcja (1961), Eroica (1963), W drodze do Koryntu (1964). Obrazy i wydarzenia osnute wokół tych motywów składają się na malownicza panoramę ginącego w chwili wybuchu pierwszej wojny światowej życia i obyczaju monarchii austro-węgierskiej. Wyrafinowana, nieco przewrotna wyobraźnia i stylistyka Kuśniewicza czyni z tej powieści, obywającej się bez tradycyjnie pojętej "fabuły", znakomite studium świata secesji, stylu artystycznego i stylu życia, zamykającego minioną epokę.
Tytułowymi bohaterami są dwaj przyrodni bracia, synowie księcia Władysława Hermana - Zbigniew i Bolesław. Autor ukazał ich rywalizację na tle panoramy dziejów Polski przełomu XI i XII wieku. Zbigniew, najstarszy syn Władysława, był owocem nieformalengo związku z kobietą niskiego stanu. Kiedy Władysław po wygnaniu brata Bolesława Szczodrego nieoczekiwanie zostaje władcą państwa, jest zmuszony odprawić swoją konkubinę, a potomka uznanego za "nieprawego" odesłać do klasztoru, gdzie miał spędzić resztę życia. Zbigniew nie chce się pogodzić ze swym losem i korzystając z niechęci panów polskich do wojewody Sieciecha staje na czele rebelii przeciwko niemu, ale tym samym przeciwko własnemu ojcu.