filozofia
Jeden z najoryginalniejszych w XX wieku filozofów niemieckich, Hans Blumenberg (1920–1996),z pewnością nie został jak dotąd należycie doceniony w Polsce. Mimo kilku przekładów pozostaje myślicielem na wskroś elitarnym. Tymczasem jego koncepcje mają istotne znaczenie dla zrozumienia ideowych podstaw epoki nowożytnej, a w konsekwencji – naszej współczesności. Niniejsza stosunkowo wczesna książka (1958) była programowa dla późniejszych badań Blumenberga nad przejściem od średniowiecza do nowożytności, należy też dzisiaj do klasyki studiów nad miejscem metafory w myśleniu prowadzonych od Nietzschego przez Derridę po George’a Steinera.
Jego największym osiągnięciem są tłumaczenia (z łaciny na polski) i komentarze tekstów z filozofii praktycznej Arystotelesa (Ekonomiki, Polityki i Etyki). Jest jednym z głównych polskich filozofów renesansowych i twórców polskiej terminologii filozoficznej. Petrycy komentował Arystotelesa poprzez dodanie obszernych Przydatków, mających postać krótkich uwag lub dłuższych wywodów.
Świadectwo utraty wiary, zwątpienia i upadku, a tym samym skandal religijny, literacki i polityczny. Książka wypełniona profanującymi stwierdzeniami jest też jednocześnie świadectwem mistycznej kontemplacji, wątpiących poszukiwań "innych horyzontów" egzystencji.
Człowiek współczesny jest samotny, skazany tylko na siebie, nie może nikomu zaufać, bywa, że nie ma z kim porozmawiać, nie potrafi już mówić w sposób zrozumiały dla innych, nie potrafi opowiedzieć o sobie, nie potrafi wysłuchać innych, nie ma czasu, nie ma miejsca, nie ma pieniędzy, nie ma nadziei, nie ma Boga... Czy stan ten można zmienić, czy można sobie z tym poradzić?
"Co zostaje z Auschwitz" to trzecia część trylogii Giorgio Agambena, w której centralną rolę odgrywa figura Homo Sacer – człowieka całkowicie odartego z godności, który jest już tylko nagim życiem. Ekstremalną formą Homo Sacer był więzień obozu koncentracyjnego tuż przed swoją ostatnią drogą do komory gazowej („muzułman”). Jak żywy trup, budził już tylko niechęć.
Książka zawiera 27 tekstów z lat 1967–1981, a więc z czasu, kiedy Kołakowski objęty był w Polsce zakazem druku. Podzielone na cztery części: Kłopoty z kulturą, Kłopoty z chrześcijaństwem, Kłopoty z socjalizmem i Kłopoty z Polską, wszystkie zmuszają czytelnika do opowiedzenia się za jedną z możliwości, z których każda jest niezadowalająca. Jest to pierwsze krajowe wydanie tej książki. Dotychczas miała ona dwie edycje w londyńskim wydawnictwie Aneks i kilka przedruków w podziemnych polskich oficynach.
Etyka wielka podejmuje zagadnienia powtarzające się w greckiej refleksji nad ludzkim działaniem i życiem, a dziś wracające także w dyskursie popularnym oraz psychologicznym: czym jest szczęście, przyjaźń, umiar, nadmiar, niedostatek, rozróżnianie dobra i zła. Filozof zastanawia się, jak kierować namiętnościami i pragnieniami, rozważa poszczególne dobra i cnoty. Z ujmującą prostotą pisze o panowaniu nad sobą - odwiecznym ludzkim kłopocie - ale też o życzliwości dla siebie samego, przyjaźni z samym sobą. I jak się wydaje, to właśnie Arystoteles powołał do życia słowo ehtikos.
„Większość z nas ma nieudane życie: marnujemy dzień za dniem, żyjemy w lęku, w cieniu niespełnionych marzeń, płonnych nadziei i utajonych pragnień, ale robimy to w sposób niekonsekwentny, chaotyczny, niesystematyczny. Nie umiemy nawet porządnie zmarnować sobie życia! Oto wskazówki, jak to zrobić naprawdę dobrze. Skoro już musimy mieć nieudane życie, zróbmy to dobrze."
Jedna z najważniejszych dwudziestowiecznych prac z dziedziny epistemologii. Jest źródłowym dokumentem z historii myśli współczesnej, pozwalającym osadzić w intelektualnych rygorach pojęcie przeszkody epistemologicznej, rozwinięte później przez Thomasa Kuhna, Georges’a Canguilhema, a zwłaszcza przez Michela Foucault, który wprowadził je do humanistyki. Pozycja trudno dostępna na rynku.
Steiner stara się wyartykułować naszą obecną sytuację, badając relacje między tworzeniem i odkrywaniem, zachodzące w literaturze i nauce, w muzyce i matematyce. Wyjaśnia, jak radykalnie zmieniają się za sprawą elektronicznych mediów nasze sposoby komunikowania się i ustanawiania znaczeń. Problemy stawiane przez autora są palącymi kwestiami współczesności, a za jego argumentacją - jak zawsze - stoi imponująca erudycja.
Praca ta nie podejmuje pierwszoplanowo założonych zagadnień związanych z dominacją techniki w naszej epoce. Usiłuje raczej naświetlić warunki przejścia od przedstawienia w myśleniu i mówieniu do nie przedstawiania.
Dzieła Voltaire’a cechuje krytycyzm, odrzucenie autorytetów oraz tolerancja dla różnorodnych postaw, libertynizm, racjonalizm, odrzucenie instytucji Kościoła. W dogmatyzmie religijnym dostrzegł przyczyny nietolerancji, braku wolności, prześladowań i niesprawiedliwości. Voltaire uważał, że należy pozbyć się przesądów religii objawionej i przyjąć religię rozumową, której wymaga moralność (Gdyby Boga nie było, należałoby Go wymyślić). Jednak najlepsze możliwości realizacji swoich wizji widział w warunkach skrajnie antydemokratycznego absolutyzmu, w którym wykształcony i mądry władca wymuszał na poddanych wprowadzenie nowych, lepszych zasad.
Lost: Zagubieni odwołuje się do naszych najgłębszych lęków: obawy przed utratą kontaktu z tym wszystkim, co znamy i kochamy; strachu przed pozostaniem na nieznanym terytorium. Odkrywa również mroczne strony ludzkiej natury. Ten strach ma charakter filozoficzny - zmusza nas do zastanowienia się nad odpowiedzią na kluczowe pytania dotyczące nas samych i otaczającego nas świata.
Jak można by określić duchowość człowieka postnowoczesnego? Czy Bóg jest trendy? Anna Sobolewska, krytyk i badaczka literatury, stwierdza, że symptomatyczne dla naszych czasów są indywidualne i pozawyznaniowe poszukiwania religijne. Autorka Mistyki dnia powszedniego wskazuje m.in. na zafascynowanie ludzi Zachodu duchowością Wschodu. Podróż do Indii niejednokrotnie traktuje się jako pielgrzymkę, "wyprawę w głąb siebie". Przybysze z Zachodu, z innej cywilizacji i innego świata, zaczynają stosować praktyki zalecane przez mistrzów-joginów. Sobolewska jednak nie opisuje tego fenomenu jedynie z perspektywy badacza kultury. Dzieli się własnym doświadczeniem "podróży nieturystycznej" do Indii. Autorka oddaje klimat uroczystości związanych z rytuałami inicjacyjnymi. Relacjonuje spotkania z okolicznymi guru i ich współwyznawcami.
W tym ważnym, lapidarnym i błyskotliwym eseju Bernarda Williamsa znajdzie czytelnik próbę zmierzenia się z różnymi perspektywami filozofii moralnej wraz z propozycją alternatywnej, bardziej ścisłej systematyzacji. Williams wyjaśnia, analizuje i różnicuje najważniejsze systemy filozofii moralności - od czystego immoralizmu przez subiektywizm moralny po próbę stworzenia systemu moralności względnej - badając każdy z nich pod względem spójności.
"Myśli" to niezwykły zbiór tekstów geniusza matematycznego i fizycznego, człowieka, który poznał krąg ludzkich umiejętności i dostrzegłszy ich nicość zwrócił swoją myśl ku religii.
Pustka, pewność braku zbawienia zastępuje pozór wiedzy i wiary. Na podłożu tej właśnie wolności młody Cioran znajduje tragiczne zbawienie. W odległej Transylwanii, jak francuscy egzystencjaliści burzy "absurdalne mury", by ich potem prześcignąć w radykalizmie tego przedsięwzięcia. W okresie pisania tej książki Cioran, tak jak Eliade, przeżywał krótkotrwały okres fascynacji faszyzmem, od czego później zdecydowanie się odciął.
Myśl tego prawdziwego enfant terrible filozofii to znacznie więcej niż tylko powiew świeżego powietrza w dziejach tej dziedziny. Nietzsche bowiem zdecydowanie zerwał z całą dotychczasową tradycją filozoficzną. Zwodniczym pretensjom rozumu i moralności niewolników, właściwym chrześcijaństwu, przeciwstawił nadczłowieka, który akceptuje fatalizm losu podporządkowanego woli mocy.
W książce kontrowersyjnego filozofa, czytelnik znajdzie surową krytykę współczesnej autorowi epoki. Przedmiotem ataków Nietzschego jest kultura europejska, w której największą rolę zaczęło odgrywać wykształcenie historyczne. Przerost tzw. zmysłu historycznego prowadzi wg autora do podważenia podstaw życia, twórczości i jest przyczyną uwiądu współczesnej kultury.
W książce kontrowersyjnego filozofa, czytelnik znajdzie surową krytykę współczesnej autorowi epoki. Przedmiotem ataków Nietzschego jest kultura europejska, w której największą rolę zaczęło odgrywać wykształcenie historyczne. Przerost tzw. zmysłu historycznego prowadzi wg autora do podważenia podstaw życia, twórczości i jest przyczyną uwiądu współczesnej kultury.
Condillac wszelką wiedzę wywodził z doświadczenia zewnętrznego, uzyskiwanego za pomocą zmysłów. Jednak w przeciwieństwie do Locke'a pojmował umysł ludzki jako całkowicie bierny, nie posiadający żadnych idei ani dyspozycji wrodzonych zbiornik wrażeń doznanych i zapamiętanych. Cała treść i funkcje umysłu powstają jako efekt bodźców zewnętrznych. Postęp umysłu zależy od posługiwania się znakami umownymi. Condillac za znaki uważał nie tylko wyrazy mowy, ale również pojęcia, wskazywał na wspólną naturę myśli i mowy. Nasze pojęcia są tylko znakami, nasze wrażenia są tylko stanami subiektywnymi; dają niewiele wiadomości o rzeczach i własnej jaźni.
Platon w swym głównym dziele jakim jest "Państwo", porusza wiele różnych zagadnień, przy czym rzadko podaje gotowy zbiór twierdzeń, przeważnie myśli głośno, wprowadzając Czytelnika do swojego warsztatu pracy. Chodzi mu przede wszystkim o to, jaki powinien być człowiek i jak powinien wyglądać ustrój państwowy.
This book presents a history of spiritual exercises from Socrates to early Christianity, an account of their decline in modern philosophy, and a discussion of the different conceptions of philosophy that have accompanied the trajectory and fate of the theory and practice of spiritual exercises. Hadot's book demonstrates the extent to which philosophy has been, and still is, above all else a way of seeing and of being in the world.
Powszechne jest przekonanie, że Albert Einstein był genialnym fizykiem. Mniej powszechna jest natomiast świadomość tego, że był on także wybitnym filozofem. Zresztą sam Einstein - co może wydawać się paradoksalne - uważał się przede wszystkim za filozofa, a dopiero w drugiej kolejności za fizyka. Był to fakt znany i traktowany z całą powagą przez współczesnych mu badaczy.