sarmacja
Debiut literacki, a jednocześnie najdoskonalszy i najpopularniejszy utwór Rzewuskiego, którego do napisania, jak się powszechnie uważa, nakłonił sam Adam Mickiewicz. Cykl składa się z 25 gawęd, szkiców historyczno-obyczajowych, w których pisarz, posługując się postacią szlachcica, Seweryna Soplicy, w mistrzowski sposób przedstawił sposób myślenia, życie i obyczaje prowincjonalnej szlachty u schyłku niepodległej Rzeczypospolitej.
"Zapewne brakowało na czytelniczym rynku książki - w sposób popularny, ale nie rezygnujący z historycznej rzetelności - prezentującej wybitne postacie kobiece. Wybitne na różnych polach działalności, i trzeba ze zrozumieniem przyjąć zamiar autora, iż nie próbował cenzurować historii... Rezygnacja z idealizującego spojrzenia wyszła książce na dobre. Czytelnik otrzymuje lekturę godną uwagi." - "Zwierciadło"